Anjuli Pandavar – urodzona w Republice Południowej Afryki, w muzułmańskiej rodzinie, dorastała w czasach apartheidu, buntując się przeciw zniewoleniu przez religię i przeciwko rasowej dyskryminacji. Pasja do książek, ucieczka przed religijną i szkolną indoktrynacją popychały ją od dziecka do stawiania pytań, na które dorośli nie mieli odpowiedzi. Porzuciła islam dla ateizmu i humanizmu. Odrzucenie religii oznaczało również zerwanie związków z najbliższymi. Dziś jest brytyjską pisarką i obywatelką świata. Spędziła wiele lat w Chinach, uczy na uniwersytecie w Brnie i pokazuje, jak bardzo islam zawłaszcza człowieczeństwo. Anjuli Pandavar prowadzi również angielskojęzyczny blog „Murtadd to Human”. Murtadd znaczy apostata i jeśli jakiekolwiek pojedyncze słowo definiuje
Anjuli Pandavar, to jest nim właśnie słowo Murtadd.
Anjuli Pandavar
Jan Kiełkowski
Jan Kiełkowski (1943-2020), taternik, alpinista i wspinacz skałkowy, z zawodu mgr inż. geolog, absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1970), z zamiłowania i praktyki kartograf, autor licznych przewodników i monografii górskich. Po górach chodził od wczesnej młodości, wspinać się zaczął w 1963 roku w skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz w Tatrach, gdzie w późniejszych latach dokonał około 40 wejść nowymi drogami oraz pierwszych zimowych przejść dróg, które należały wówczas do najtrudniejszych w tych górach. Niektóre z nich do dziś nie straciły swojej rangi, np. droga Czoka i Kiełkowskiego (1972) na ścianie Kotła Kazalnicy czy Wielkie Zacięcie (zima 1968). Wspinał się także w Alpach, Pirenejach, Kaukazie, górach Bałkanów, Maroka, Skandynawii i Turcji. Brał udział w wyprawach alpinistycznych: w Pamir (wejście na Pik Lenina) i Pamiro-Ałaj (pierwsze wejście na Pik Fedczenki) w 1970, Hindukusz (1976, przejście pn.-zachodniej flanki Akher Chagh), Himalaje (1979, wyprawa na Lhotse) i Andy (Cordillera Huayhuash, 1981). W Andach Peruwiańskich w latach 1972–1973 badał i dokumentował złoża węgla kamiennego, dokonując przy tej pracy wejść na ponad 100 szczytów, w tym na 30 dziewiczych pięciotysięczników w pasmie Cordillera Chacua. Jan Kiełkowski ma bogaty dorobek autorski i redakcyjny. Jest autorem przewodników po Tatrach, a także kilkunastu pionierskich monograficznych przewodników alpinistycznych po Himalajach, Karakorum i Andach. Część z nich, m.in.: Mount Everest Massif (1993 i 2000), K2 i Northern Baltoro Mustagh (1997), Kangchenjunga Himal (1998), Makalu Himal (2001) czy Nanga Parbat Group (2015), ukazała się w języku angielskim w serii „Mountaineering Monograph”, jedynej takiej na świecie. Opracował także bibliografie polskich książek o Wysokiej Azji (1996), przewodników tatrzańskich (1997) i inne. Jest współautorem i współredaktorem — z żoną Małgorzatą Kiełkowską — pionierskiej serii 11 przewodników wspinaczkowych po skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej (1977–1997) oraz siedmiotomowej Wielkiej Encyklopedii Gór i Alpinizmu (Wydawnictwo STAPIS, 2003–2017). Wspólnie też stworzyli bogaty zbiór literatury górskiej, obejmujący obecnie ponad 6000 tytułów książek i czasopism oraz ponad 2000 tysiące map rejonów górskich. Jan Kiełkowski jest członkiem honorowym Polskiego Związku Alpinizmu; wspólnie z żoną otrzymał nagrodę „Za szerzenie kultury górskiej” (2013) oraz Literacką Nagrodę im. Władysława Krygowskiego za rok 2013. Zmarł po walce z chorobą w 2020 roku.
Małgorzata Kiełkowska
Małgorzata Kiełkowska (ur. 1942 w Zwierzyńcu), taterniczka i alpinistka, z wykształcenia mgr fizyki (abs. UAM w Poznaniu) i fizykochemik, doktor nauk chemicznych; autorka przewodników wspinaczkowych, tłumaczka literatury górskiej i redaktorka. Od lat szkolnych uprawiała turystykę górską, od 1962 wspinała się w Tatrach latem (m.in. nowa droga na Staroleśnym Szczycie) i zimą (m.in. pierwsze zimowe przejście zach. filarem Małej Pośredniej Grani) oraz w Kaukazie (wejście na Elbrus przez Chotiu Tau), górach Bałkanów, Maroka, Półwyspu Pirenejskiego, Skandynawii i Turcji. Brała udział w śląskich wyprawach w Hindukusz w 1976 (Akher Chagh 7017 m, pierwsze przejście kobiece pn.-zachodniej flanki), Himalaje (śląska wyprawa na Lhotse w 1979) i Andy (1981, Cordillera Huayhuash, m.in. pierwsze polskie wejście na Nevado Rasac Norte, pierwsze wejście kobiece na pięciotysięczniki Ancocancha 5622 m, Nevado Raju Collota 5427 m). Aktywnie uczestniczyła również w organizacji innych śląskich wypraw w góry wysokie. Razem z mężem Janem opracowała pionierską serię 11 przewodników wspinaczkowych po skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej (1977-1997). Jest autorką tłumaczeń z języka niemieckiego, m.in. książek: Biały Pająk Heinricha Harrera, 2000, 2013; Moje życie na krawędzi Reinholda Messnera, 2008; Góry we mnie Alexandra Hubera, 2012; czy Matterhorn Daniela Ankera, 2017. Była redaktorką kilkudziesięciu książek o tematyce górskiej, m.in. sześciu monograficznych przewodników alpinistycznych po Himalajach i Karakorum z serii ,,Mountaineering Monograph” Jana Kiełkowskiego. Współautorka i współredaktorka siedmiotomowej Wielkiej Encyklopedii Gór i Alpinizmu Wydawnictwa STAPIS, zawierającej w sumie ponad 20 000 haseł i jedynej o takiej objętości na świecie. Wspólnie z mężem Janem stworzyli bogaty zbiór literatury górskiej, obejmujący obecnie ponad 6 tysięcy tytułów książek i czasopism oraz ponad 2 tysiące map rejonów górskich, który stał się m.in. jedną z podstaw tworzenia WEGI. Oboje otrzymali nagrodę „Za szerzenie kultury górskiej” (2013) oraz Literacką Nagrodę im. Władysława Krygowskiego za rok 2013.
Krystyna Palmowska
Krystyna Palmowska – taterniczka i alpinistka, z wykształcenia inż. elektronik, członek KW Warszawa. Taternictwo uprawiała przeważnie w zespole z Anną Czerwińską, przechodząc w latach 70. ambitne drogi w Tatrach, np. diretissimę Małego Młynarza, czy zimą pn-wschodni filar Ganku. W Alpach przeszła m.in. pn. ścianę Matterhornu dwukrotnie: najpierw latem z Czerwińską, a następnie zimą z Czerwińską, W. Rutkiewicz i I. Kęsą. Ma w dorobku pierwsze kobiece wejście na Rakaposhi (7788 m) w 1979, pierwsze wejście kobiece na Broad Peak (8047 m) w 1983, wejście na Nanga Parbat (8125 m) w 1985. W 1986 dotarła na południowym filarze K2 do wys. 8200 m z A. Czerwińską i J. Majerem. Jest współautorką książki Dwa razy Matterhorn oraz własnego reportażu K2 86. Przetłumaczyła m.in. książkę Alison Osius Strefa zmierzchu oraz Jona Krakauera Wszystko za Everest.
Ludwik Wilczyński
Ludwik Wilczyński (ur. 1947) – wspinacz i amator „zdobywania gór” na wszystkie możliwe sposoby. Od skałek, przez skitouring aż po góry wysokie. Jego skromny wkład w historię polskiego alpinizmu obejmuje kilkadziesiąt nowych dróg, pierwszych polskich i pierwszych zimowych przejść w Tatrach, Alpach, Kaukazie, Andach, Pamirze i Himalajach. Najbardziej ceni sobie nowe drogi w Tatrach Zachodnich (klasyka zimowa) i górach wysokich w stylu alpejskim. Z wykształcenia muzyk i filolog klasyczny, w przeszłości prezes KW Toruń i przewodnicy Komisji Sportowej PZA. Obecnie przewodnik i prezes Polskiego Stowarzyszenia Przewodników Wysokogórskich – IVBV.
Witold Sas-Nowosielski
Witold Sas-Nowosielski (ur. 1946) – taternik, alpinista i wspinacz skałkowy, instruktor alpinizmu. Artysta rysownik, członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury „SPAK”. Autor około stu pierwszych przejść w skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej, członek nieformalnej grupy „Kaskaderzy”. Wspinał się w Tatrach, na Kaukazie w Dolomitach i Alpach, prowadząc tam również pierwsze przejścia. W latach 70. zajmował czołowe miejsca w zawodach wspinaczkowych. Autor pierwszego zbioru rysunków satyrycznych o tematyce alpinistycznej „Jak ja kocham te góry”, ilustracji w czasopismach górskich i innych. Jego rysunki ukazywały się m.in. w: „Taterniku”, „Przekroju”, „Szpilkach”, „ITD.”. W dorobku ma 26 wystaw indywidualnych. Aktualnie pisuje do lokalnej prasy jako poeta i publicysta.
Andy Kirkpatrick
Andy Kirkpatrick (1972) urodził się i wychował na osiedlu komunalnym w Hull – jednym z najbardziej „płaskich” miast w Wielkiej Brytanii. Przeszedł szereg najtrudniejszych ścian w Alpach i na całym świecie (m.in. Fil a Plomb na Col du Plan czy solo North Face of Les Droites). W 2001 roku w jedenaście dni zrobił samotnie niezwykle trudną, sławną Reticent Wall na El Capitanie.
To przejście stało się kanwą niniejszej książki, za którą w 2008 roku Kirkpatrick otrzymał nagrodę Boardman Tasker Prize w dziedzinie literatury górskiej. Jej druga część, Zimne Wojny, uhonorowana cztery lata później tą samą nagrodą, ukazała się nakładem Wydawnictwa Stapis w roku 2014. Oba te sukcesy literackie autor odniósł pomimo zaawansowanej dysleksji. Jest też popularnym dziennikarzem publikującym na łamach prasy wspinaczkowej.
Dina Štěrbová
Dina (Margita) Štěrbová (ur. 1940, Bratysława) – czeska alpinistka, wspinaczka i narciarka. Od roku 1957 wspinała się w Tatrach (300 przejść latem i zimą), w tym dokonała dwóch zimowych przejść Diretissimy Żółtej Ściany. Ma za sobą wiele przejść w Alpach, na Kaukazie (Elbrus), Turcji, Alasce i w Pamirze (Pik Lenina i w kobiecym zespole Pik Korżeniewskiej), w roku 1977 zdobyła Noszak. Uczestniczyła w licznych wyprawach w Himalaje i Karakorum, w 1980 kierowała wyprawą na Manaslu (zdobyła Manaslu North), w 1984 jako pierwsza kobieta w historii weszła na Cho Oyu, a w roku 1988 w kobiecym zespole na Gasherbrum II.
Jest autorką wielu wydanych w Czechach książek. Tęsknota i przeznaczenie. Pierwsze kobiety na ośmiotysięcznikach jest pierwszą wydaną w Polsce.
Piotr Chmieliński
Piotr Chmieliński – kajakarz, podróżnik, eksplorator oraz biznesmen i ekspert w dziedzinie ochrony środowiska. Pierwszy w świecie człowiek, który przepłynął Amazonkę od źródeł do ujścia. Współzałożyciel wyprawy Canoandes-79, w ramach której wraz z innymi jej członkami dokonał pierwszego w historii spływu Kanionem rzeki Colca w Peru oraz eksploracji kilkudziesięciu rzek w obu Amerykach. Dwukrotnie wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa – zespołowo i indywidualne. Inicjator i uczestnik ekspedycji badawczych do źródeł Amazonki. Od lat zaangażowany w promowanie i wspieranie logistyczne, organizacyjne, finansowe i medialne ekspedycji oraz osiągnięć podróżników polskich i międzynarodowych. Autor licznych publikacji na tematy podróżnicze i eksploracyjne. Honorowy Obywatel Rzeszowa. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Piergiorgio Odifreddi
Piergiorgio Odifreddi (1950) studiował matematykę we Włoszech, w Stanach Zjednoczonych i w Związku Radzieckim. Wykłada logikę na Uniwersytecie w Turynie i Cornell University. Współpracuje z dziennikami takim jak „Repubblica”, „L’Espresso”, „Le Scienze” oraz „Psychologies”. Kierownik serii wydawniczej „La Lente di Galileo” (Szkiełko Galileusza) w wydawnictwie Longanesi. W 1998 roku został laureatem nagrody Premio Galileo Włoskiej Unii Matematycznej, zaś w 2002 roku odebrał nagrodę Premio Peano włoskiego stowarzyszenia Mathesis. W 2006 roku uhonorowano go nagrodą Premio Italgas za upowszechnianie wiedzy.
Tommy Caldwell
Tommy Caldwell (1978) jest uznawany za jednego z najlepszych i najbardziej wszechstronnych wspinaczy na świecie. Otrzymał prestiżowy tytuł Adventurer of the Year, przyznawany przez „National Geographic”.Uhonorowany nagrodą Piolet d’Or dla najlepszego alpinisty oraz najwyższymi odznaczeniami American Alpine Club. Regularny współpracownik magazynów: „Alpinist”, „Climbing”, „Rock&Ice”. Mieszka z żoną, synem i córką w Estes Park w Colorado, gdzie rozpoczynał swoją przygodę ze wspinaczką.
Tadeusz Szczęsny
Tadeusz Szczęsny urodził się w 1956 roku w miejscowości Przyrów w powiecie częstochowskim. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Człowiek wielu zawodów i zainteresowań. Przez lata związany z hotelarstwem i branżą turystyczną. Wykładowca w Wyższej Szkole Bankowej. Technolog w firmie usługowej. Taternik, narciarz i żeglarz. Członek Klubu Wysokogórskiego we Wrocławiu w latach 1976-1991. Długoletni instruktor wspinaczki w wojskach powietrznodesantowych. Współtwórca książki „O wojsku z Doliny Kobylańskiej, Druciarzu i innych, co po górach chodzili”. Zafascynowany górami (i ludźmi, co po nich chodzili!) od zawsze i na zawsze…
Steve House
Steve House (ur. 4 kwietnia 1970) – amerykański alpinista, himalaista i przewodnik górski. 1995 ukończył studia na kierunku ekologia na Evergreen State College in 1995. W 1999 uzyskał certyfikat Międzynarodowej Unii Stowarzyszeń Przewodników Górskich (Union Internationale des Associations de Guides de Montagnes), jest także członkiem American Mountain Guides Association (AMGA). Pracował dla takich agencji przewodnickich jak: Exum Mountain Guides, the American Alpine Institute i North Cascades Mountain Guides. Obecnie pracuje jako niezależny przewodnik górski. House jest pracownikiem (i od 1999 roku ambasadorem) firmy Patagonia, w której zajmuje się marketingiem, projektowaniem wyrobów i testami. Przez Reinholda Messnera nazwany został „najlepszym współczesnym alpinistą świata”. Za książkę „Poza górą” w 2009 roku zdobył nagrodę Boardman Tasker Prize for Mountain Literature.
Jerry Moffatt
Jerry Moffatt (1963) rozpoczął przygodę ze wspinaczką w latach szkolnych w 1978 roku, w Llandudno. W latach 80. przylgnęło do niego miano najlepszego wspinacza na świecie w związku z dokonanymi przez niego przełomowymi przejściami skalnymi w Wielkiej Brytanii, Europie, Stanach Zjednoczonych i Japonii.
W ciągu kolejnych dziesięciu lat osiągnął w tym sporcie absolutną dominację. Odnosił sukcesy zarówno na zawodach, jak i w skałach, aż do 2002 roku, gdy zakończył profesjonalną karierę.
Niewielu wspinaczy cieszyło się tak powszechnym uznaniem, garstka zyskała światowy rozgłos, a raptem kilku środowisko uważa do dziś za najlepszych wspinaczy swojego pokolenia. Jerry Moffatt jest jednym z nich.
Ueli Steck
Ueli Steck (1976-2017) – w wieku 18 lat wspiął się na Eiger legendarną północną ścianą, klasyczną drogą Heckmaira. Dziś znany jest przede wszystkim z pokonywania solo bardzo trudnych dróg wspinaczkowych w rekordowym tempie.
w 2008 roku osiągnął Grandes Jorasses w czasie 2 godziny 21 minut, w 2009 na Matterhornie osiągnął czas 1 godzina 56 minut. W 2010 roku ustanowił rekord wejścia północną ścianą na Les Droites (masyw Mont Blanc) – 2 godziny 8 minut. W roku 2011, w 10,5 godziny wszedł na Shisa Pangmę. To dzięki takim wyczynom zyskał przydomek Swiss Machine.
Zginął podczas wspinaczki na Nuptse. Było to wyjście aklimatyzacyjne w ramach przygotowań do projektu trawersowania Mount Everest–Lhotse
Hainrich Harrer
Heinrich Harrer (1912-2006) urodził się w Karyntii, w Austrii. Studia skończył na uniwersytecie w Grazu, uzyskując dyplom nauczyciela geografii i sportu. Był znanym sportowcem. Na olimpiadzie w 1936 r. reprezentował Austrię w zjeździe i slalomie; w 1937 r. został akademickim mistrzem świata w zjeździe. W 1938 r. brał udział w pierwszym przejściu słynnej z trudności północnej ściany Eigeru, co postawiło go w rzędzie najwybitniejszych alpinistów tamtych czasów. W 1939 r. wziął udział w niemieckiej wyprawie na Nanga Parbat w Himalajach Zachodnich. Wybuch wojny zaskoczył go w Indiach. Internowany przez Anglików, został osadzony w obozie w Dehra Dun, z którego w 1944 r. zbiegł do Tybetu, kraju wówczas niedostępnego dla Europejczyków. Po dramatycznej wędrówce przez Himalaje i pustkowia zachodniego Tybetu dotarł do Lhasy, gdzie przebywał do 1951 r., w ostatnim okresie jako nauczyciel i doradca młodego Dalajlamy. Do opuszczenia „drugiego domu” zmusiła Harrera inwazja Czerwonych Chin.
W następnych latach Harrer podróżował i organizował liczne wyprawy. Jedną z bardziej znanych była ekspedycja naukowa na Nową Gwineę, rozpoczęta w 1962 r. Odbiła się ona szerokim echem w prasie światowej, ponieważ podczas zdobywania najwyższego szczytu wyspy – Piramidy Carstensz – utraciła łączność ze światem i uważana była za zaginioną.
W roku 1997 pisarz przyznał, że był członkiem SS i NSDAP. Zmarł 7 stycznie 2006 roku.
Harrer jest autorem wielu książek. Światową sławę przyniosła mu jednak jego niezwykła opowieść Siedem lat w Tybecie. Przetłumaczona na kilkanaście języków, bardzo szybko stała się bestsellerem, a w roku 1997 został nakręcony na jej podstawie film pod tym samym tytułem. Jest również autorem wydanego nakładem Wydawnictwa Stapis Powrotu do Tybetu (2009), a także innych licznych, nieprzetłumaczonych do tej pory na język polski książek, m.in. takich jak: Ich komme aus der Steinzeit (1978), Das Buch vom Eiger (1988), Denk ich an Bhutan (2005) i innych.
Joe Simson
Joe Simpson urodził się 13 sierpnia 1960 r. w Kuala Lumpur, gdzie stacjonował jego ojciec – brytyjski żołnierz. Gdy miał 14 lat przeczytał Białego Pająka Heinricha Harrera. Książka ta wywarła na nim duże wrażenie i przyczyniła się do jego zainteresowania górami.
W roku 1985 wraz z Simonem Yatesem Simpson wyruszył w Andy na szczyt Siula Grande (6344 m). Podczas zejścia uległ poważnemu wypadkowi. Na dwa lata porzucił góry, ale poświęcił się innemu zajęciu. Za namową przyjaciela, wydarzenia na Siula Grande opisał w książce. Tak powstało Dotknięcie pustki, które do tej pory przetłumaczono na kilkanaście języków. Joe odkrył sobie nowy talent – pisarski. Spod jego pióra wyszły także: The water people (1993) Gra z duchami (1995), Storms of silence (1997), Dark shadow folling (1998), Zew ciszy (2002) oraz Dźwięk grawitacji (2011).
Artur Hajzer
Artur Henryk Hajzer (ur. 28 czerwca 1962 w Zielonej Górze, zm. 7 lipca 2013 na stoku Gaszerbrum I w Karakorum) – polski taternik, alpinista i himalaista, twórca i szef programu Polski Himalaizm Zimowy 2010–2015, kierownik wypraw działających w ramach tego projektu, współzałożyciel i były prezes (wraz z Januszem Majerem) nieistniejącej już firmy ADD będącej właścicielem marki Alpinus produkującej odzież outdoorową oraz sprzęt turystyczny i wspinaczkowy, współtwórca (również z Majerem) firmy w tej samej branży: Hi Mountain. Był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka” aż do jej rozwiązania w 2011. Mieszkał przez 9 ostatnich lat życia w Mikołowie, w dzielnicy Kamionka.
W górach wysokich zadebiutował w 1982 wspinaczką na szczyt Daplipangdi w Himalajach Nepalu. W kolejnym roku zdobył Tiricz Mir, najwyższy wierzchołek Hindukuszu (7706 m). 9 listopada 1986 z Jerzym Kukuczką i Carlosem Carsolio zdobył Manaslu East. Było to pierwsze wejście, dodatkowo w stylu alpejskim i bez wspomagania tlenem. Z Jerzym Kukuczką 3 lutego 1987 dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę. Spośród ośmiotysięczników zdobył też Sziszapangmę 18 września 1987 wraz z Wandą Rutkiewicz, Ryszardem Wareckim i Jerzym Kukuczką, Dhaulagiri w 2008 i Nanga Parbat w 2010, oba z Robertem Szymczakie. W 2011 wraz z Adamem Bieleckim i Tomaszem Wolfartem zdobył Makalu.
Był kierownikiem wyprawy na Gaszerbrum, podczas której w 9 marca 2012 r. Adam Bielecki i Janusz Gołąb dokonali pierwszego zimowego wejścia. Podczas kolejnej, trwającej od czerwca 2013 wyprawy na Gaszerbrum odpadł od jednej ze ścian Kuluaru Japońskiego i spadł około 500 m.
Jego nazwisko zostało upamiętnione na Pomniku Alpinistów w Katowicach, odsłoniętym 28 października 2015 roku. Miesiąc po jego śmierci, 7 sierpnia 2013 roku odbył się w Parku Śląskim „Bieg dla Słonia”, memoriał upamiętniający Hajzera.